Als je een hond wilt opvoeden, moet je jezelf opvoeden. Van dreigen wordt een hondje onzeker. Door onduidelijkheid gaat het beestje twijfelen. Straffen snapt een puppy niet. Afleiden en vervolgens belonen voor wat hij goed doet, levert een enthousiast en aanhankelijk hondje op. Bijten, plassen in de kamer en knagen aan je stoelpoot, het gaat allemaal per ongeluk. Zeker als de jonge hond moe is of overprikkeld. Alleen met hondentaal leert hij het juiste gedrag en blijft hij vrolijk en trots.
Heel goed kijken levert je op dat je net voordat de pup je speels wil bijten, je hem een speeltje kan geven waar hij zich wel op uit mag leven. Heerlijk op een runderpensstaaf knagen houdt je stoelpoot heel. Het zorgt ook voor een gezond en schoon gebit. Boos worden heeft geen zin. Turid Rugaas geeft cursussen over de hele wereld over hondentaal. Onderzoek leverde op dat wolven en honden in roedelverband voortdurend bezig zijn de sfeer in de groep goed te houden en conflicten te vermijden. Ze gebruiken daarvoor kalmerende signalen. Helaas wordt deze hondentaal vaak niet begrepen.
Wat voor de mens taal is, is voor de hond geur. Zestig procent van de hersenen zijn met geuren herkennen en opslaan bezig. Na geur komt verkennen met de mond en tanden. Honden ruiken niet alleen ongelofelijk veel beter, ze horen ook zeven maal beter. Ze zijn kleurenblind, op drie pasteltinten na, maar ze zien beter in het donker en ze kunnen bewegingen beter volgen. Taal begrijpen ze niet, terwijl je heel vaak hoort: mijn hond luistert niet. Dan heb je niet begrepen dat je hondengedrag en hondencommunicatie moet aanleren om echt contact met je hond te maken. Klanken kunnen ze wel onthouden. Hun taal bestaat uit kalmerende signalen waarmee ze vriendschap sluiten of dreigen afweren. Een hond is van nature niet agressief.
Leren gaat ook heel anders dan bij mensen. Als een hondje gaat zitten en je zegt gelijk daarna zit, dan zal de pup na verloop van tijd gaan zitten als hij die klank herkent. Zeker als je hem knuffelt en en beloont met een hondensnoepje. Dat heet klassieke conditionering (Pavlov). Je koppelt een geluid aan gedrag. Na verloop van tijd veroorzaakt dat geluid het gedrag. Ik zag een ervaren hondentrainer zes grote honden uitlaten en ze liet ze tot mijn verbazing op commando plassen. Zo leren de voorouders van Tycho op de Shetland eilanden ook de schapen bij elkaar houden. Dat kunnen deze kleine kanjers van gemiddeld 9 kilo verbazingwekkend goed en ze zijn dan apetrots omdat ze via operante conditionering (Skinner) hebben geleerd dat hun gedrag leidt tot beloning via voer en sociale beloning.
Een hond kan aboluut niet zonder roedel. Eenzaamheid leidt tot ziekte en zelfs de dood. Net als bij mensen zorgt aandacht en samen dingen doen voor een blije, enthousiaste, gezonde en gelukkige hond. De puppy ziet ons als de andere honden in zijn roedel. Als wij positief zijn, is de hond het ook. Daarvoor is het handig je huis zo in te richten dat je ook positief blijft. De hond is immers onze spiegel. Het is dan handig dat hij een plek heeft waar hij met ons kan zijn, zonder dat hij schade kan veroorzaken. Dus hond op de grond en hond in eigen bed.
Tycho is 5 oktober 2020 geboren en op 5 december bij ons komen wonen. Eerder moet je niet doen, want hij leert ontzettend veel van zijn moeder en de andere pups. Niet via taal, maar met veel aandacht en likken. Alleen een korte grom als hij te bijterig wordt. Nogmaals, een hond denkt niet zoals wij in taal en hij begrijpt ook geen taal. Hij denkt niet over het verleden en de toekomst, hij leeft in het nu door de ruiken, te proeven, te horen en te zien. Een pup die iets verkeerds doet, is het onmiddelijk vergeten als je hem via een snoepje met geur afleidt. Als een pup bijterig is, helpt alleen een ruilmiddel, bijvoorbeeld een speeltje of een snoepje. Als hij dan dankbaar likt in plaats van bijt, helpt knuffelen extra.
Shetland sheep dogs, Shelties, worden bij coaching en therapie ingezet. Als je zelf meer mindful wilt worden kun je veel leren van deze zeer aandachtige en slimme hondjes. Honden zitten niet in hun hoofd, ze zijn gericht op hun omgeving en op de ander.
Het is heel leerzaam om hun taal van kalmerende signalen te herkennen en na te denken over je eigen non verbale gedrag.
Het is de vraag of we vanuit een menselijk perspectief naar honden moeten kijken. Het zijn unieke afstammelingen van de wolf en ze zijn in veel dingen veel beter dan een mens volgens internationaal gewaardeerde gedragsbioloog Frans de Waal. “We komen uit een periode waarin emoties en intelligentie bij dieren koste wat kost werden ontkend. Tegenwoordig is er veel kennis die die scheiding tegenspreekt. Ik merk wel dat er twee soorten mensen zijn. Als je een hond met zijn baasje vergelijkt, vindt het baasje dat meestal niet erg. Maar er zijn ook mensen die het vreselijk vinden om met een dier vergeleken te worden. ‘Ik ben toch geen beest!’ zeggen ze dan. Alsof dat iets ergs is. Hun zelfbeeld is verweven met het zich beter voelen dan die ‘domme’ dieren. Ik vind dat een nogal beperkte visie. Alle dieren hebben emoties. Mijn boek gaat voornamelijk over primaten, maar ook honden, katten, muizen, varkens, vogels en olifanten komen aan bod. Zelfs insecten hebben emoties – wat dacht je van een boze bij? Neem bijvoorbeeld een jaloerse hond. Wanneer het baasje contact zoekt met een ander gedraagt de hond zich agressief of springt hij ertussen.” Deze Japanse hond kreeg een standbeeld omdat hij negen jaar wachtte op zijn overleden baasje.
De relatie tussen mens en hond is een unieke relatie. Mensen en honden leven al 15.000 jaar samen en geen dier op de wereld staat zo dicht bij de mens als de hond. De geschiedenis toont aan dat de hond steeds dichter en dichter bij de mens is komen te staan waardoor de mens honden ook steeds beter zijn gaan begrijpen. Maar honden zijn ook zo geëvalueerd dat ze ons heel goed kunnen lezen. Honden zijn in staat onze stemming aan te voelen en beroep te doen op onze menselijke gevoelens. Zij zijn in staat hun gedrag aan te passen aan onze stemming en honden kunnen qua emoties voelen wat hun baasjes voelen. Dat is mogelijk diverse (MRI) onderzoeken hebben aangetoond dat honden zowel op fysiek en emotioneel vlak gelijkenissen vertonen met de mens.
Mensen zijn dol op antropomorfisme, het toeschrijven van menselijke eigenschappen aan niet menselijke entiteiten. Zo ook bij honden.
Op zich kan dit vermenselijken geen kwaad zo lang het dier niet in zijn welzijn wordt aangetast. Het projecteren is een van de voornaamste redenen waarom de band tussen mens en hond zo hecht is. Honden bieden letterlijk troost door je te likken als je verdrietig bent. Ze zijn enorm trouw en aanhankelijk. Een goede band met je hond kan stress voorkomen en is daarmee goed voor je gezondheid. De verplichte beweging uiteraard ook.
De band tussen honden en hun eigenaren is vergelijkbaar met die tussen ouders en hun kinderen. Wetenschappers noemen dit het zogenaamde ‘veilige haven effect’. Honden raken van slag als zij van hun eigenaren gescheiden worden en zowel hond als mens maakt het ‘liefdeshormoon’ oxytocine aan wanneer ze liefdevol contact hebben.
Vanuit het perspectief van de in de kern trouwe, behulpzame en vriendelijke hond, is het heel erg dat er veel honden in asiels zitten die door hun baas vals gemaakt zijn via straffen en slaan. Een hondendiploma halen voordat je een hond meekrijgt zou eigenlijk een verplichting moeten zijn. Slaan en schoppen verdient een hoge boete.
De hondentaal via kalmerende signalen is op veel sites uitgelegd aan de hand van afbeeldingen. Kijk eens wat de hond doet als je recht op een hond afloopt. Of over de hond heen buigt. Geeuwen, aankijken en je lippen likken, je afwenden, etc. zijn allemaal reacties. Via observeren leer je vanzelf hondentaal.
Vaste commando’s zijn fijn voor een hond. Vrijwel elke hond vind het leuk om op basis van deze gebaren en commando’s met je samen lol te hebben.
Ten slotte leeft ook onze hond in een tijd waarin de taal wordt aangepast aan nieuwe inzichten in de geschiedenis. Daar waar zwarte Piet vervangen wordt door gekleurde Piet en ‘een Chineesje halen’ niet meer kan, pleit ik voor het afschaffen van alle negatieve uitdrukkingen en zelfs scheldwoorden waarin de hond voorkomt, zoals hondenweer, teringhond, honds gedrag, etc.
Aanvullingen graag per mail: wimhoogland@outlook.com. Als positieve afsluiting verzamel ik woorden van eigenaren waaruit blijkt dat hun hond ergens beter in is dan de baas. Zoals: trouwer, aanhankelijker, vrolijker, fitter, eerlijker, etc. Daar kunnen wij als mensen dan weer veel van leren. Je kunt mij ook mailen als je interesse hebt in Tycho als vader. Hij is negatief getest op erfelijke afwijkingen en hij is officieel geregistreerd. Zie ook zijn stamboom.
