Ons motto is ‘Leren schrijven door te doen en vooral in het begin voortdurend te pretesten.’ De feedback van anderen en het achteraf nadenken vanuit de theorie uit dit boek, leren je vanzelf steeds beter te schrijven. Je legt jezelf geen blokkades op. De in veel taalboekjes behandelde begrippen als aanvaardbaarheid en begrijpelijkheid worden overbodig. Het zonder nadenken schrijven en het steeds verwerken van feedback lost je problemen op het gebied van concreet en correct formuleren vanzelf op. Je bent onbewust automatisch aan het leren. Zo werkt het ook bij spreken en sporten, en al die andere vaardigheden die je door oefenen onder de knie krijgt. Het is dus beter om volop te gaan schrijven en feedback te genereren, dan te proberen de aanwijzingen al schrijvend toe te passen. Bij het achteraf herschrijven levert de theorie wel een nuttige kwaliteitsimpuls.
Het achteraf bewust optimaliseren kan het beste in aparte rondes,gebeuren. Er wordt steeds een aspect bekeken. Dit is een nuttig leerproces omdat je na verloop van tijd aspecten als bijvoorbeeld indeling in alinea’s vanzelf gelijk goed gaat doen. Het in de inleiding genoemde onderzoek van Flower en Hayes toonde in de jaren 80 al aan dat ‘goede’ schrijvers uit de losse pols schrijven en daarna gaan ‘finetunen’. Zij wijzen op de interactie die uiteindelijk gaat ontstaan tussen de schrijver en de tekst. Ook Dijkstra (2007) onderbouwt wetenschappelijk dat het bewustzijn zich achteraf met de details bemoeit.
In de praktijk hebben onze studenten goede leerervaringen met het achteraf optimaliseren in rondes in de volgende volgorde:
- De teksten in alinea’s opdelen. Lange lappen schrikken af en brokken nodigen tot nuttigen. Alinea’s voorzien van een zin die de kern van de alinea bevat aan het begin of aan het einde van de alinea.
- Te lange zinnen inkorten of splitsen. Overbodige woorden en zinnen schrappen. De tekst bondiger maken.
- De tekst concreter maken door heldere toelichtingen en sprekende voorbeelden. Waar mogelijk met opsommingen werken, zoals wij nu doen.
- Een plaatje zegt soms meer dan vele woorden. Een afbeelding kan zeer verhelderend werken en wisselt de tekst af.
- Pas waar nodig je toon aan. Zakelijk en vriendelijk sluiten elkaar niet uit. Een positieve toon zorgt voor positieve reacties. Actie is ook in communicatie reactie. Je oogst wat je zaait.
- De grammatica- en spellingcontrole van Word op extra strikt zetten en toepassen.
- Pretesten door feedback te vragen aan mensen uit de doelgroep.
- De werkwoordspelling nalopen vanuit het in dit boek behandelde algoritme.
- De tekst of het rapport na paar dagen zeer geconcentreerd op papier nalopen.
Pas bovenstaand schrijfproces en de aanvullende theorie in het boek toe op de verschillende opdrachten. Je schrijft dan vanzelf steeds beter. Je hoeft dan achteraf steeds minder te optimaliseren.
Rapporteren
Gebruik voor beter leren rapporteren het oefenmateriaal onder de hoofdlink Rapporteren.
Zakenbrieven
Pas de theorie toe die aan de hand van de onderstaande powerpoints is behandeld.
Sollicitatiebrief
Pas de theorie toe uit deze powerpoint.
Argumenteren
Bestudeer het onderstaande argumentatiemodel. Vul het model in met een voorbeeld uit je dagelijkse praktijk. Werk het vervolgens uit tot een schriftelijk betoog. Bijvoorbeeld in de vorm van een column of een ingezonden brief. Zoek op internet aanvullende informatie over het opzetten en schrijven van een betoog.
Lever het betoog in tijdens de les. Je ontvangt de volgende les feedback op overtuigingskracht en taalgebruik.
De afgelopen jaren zijn fouten uit schrijfmateriaal van studenten verzameld en in onderstaande powerpoint door Dick van Teylingen op een rijtje gezet en toegelicht. Ter verduidelijking zijn dezelfde soort fouten die hij ook in kranten en reclames tegenkwam verwerkt.
Met dank aan een student, hierbij een handig overzicht van de APA-normen. In Rapport over rapporteren wordt ook aandacht aan deze internationale normen besteed. Zie bijvoorbeeld de literatuurlijst die volgens die normen is vervaardigd.
Humor over schrijfonderwijs. Column van Marcel van Roosmalen in de NRC.